REKOM mreža pomirenja

27.04.2018.

Osnivanje REKOM-a indikator napretka u procesu pomirenja

Berlinski proces

Koalicija za osnivanje REKOM-a objavila je u martu drugi Sažetak politike pod naslovom „Kako Evropska unija može doprineti pomirenju postjugoslovenskih zemalja“.

Koalicija  upozorava da je kraj mandata Međunarodnog krivičnog suda za bivšu Jugoslaviju, u decembru 2017. godine u post-jugoslovenskim zemljama, posebno u Srbiji i Hrvatskoj, “dočekan kao oslobađanje od obaveze procesuiranja ratnih zločina”. Podaci o suđenjima za ratne zločine pred domaćim sudovima, koje navodi Koalicija, potvrđuju nalaze nevladinih organizacija o zabrinjavajućem stanju krivične pravde.

“Tokom 2017. godine procesuiranje zločina dodatno je marginalizovano – mali broj optužnica, nedovoljno razvijenih u kontekstu utvrđenih činjenica pred MKSJ, mali broj optuženih, uglavnom direktnih počinilaca, sa malim brojem obuhvaćenih žrtava, što je praćeno čestim odustajanjem svedoka da neposredno svedoče (zbog starosti i lošeg zdravstvenog stanja, ali najviše zbog nepoverenja u sud države koju smatraju odgovornom za svoje patnje)“, navodi Koalicija.

U nastaloj situaciji, Koalicija naglašava da je od ključne važnosti osnaživanje domaćih tužilaštava i njihove saradnje u procesuiranju ratnih zločina. Mehanizam za međunarodne krivične sudove (MMKS) treba da im pruži stručnu podršku u istragama protiv srednje i više rangiranih oficira vojske i policije, odgovornih za stradanje civila u toku vojnih operacija, a koji su danas na pozicijama koje ih štite od krivične odgovornosti.

S druge strane, Koalicija pozdravlja političku spremnost lidera Zapadnog Balkana da osnuju regionalnu komisiju za utvrđivanje činjenica o ratnim zločinima, žrtvama i okolnostima njihovog stradanja tokom ratova devedestih, i ocenjuje da to regionalno telo, snagom činjenica i zahvaljujući regionalnom karakteru, može da ima potencijal da suzi prostor za “laži, poricanje, i proizvodnju nacionalističkih narativa o ratu” i da doprinese javnom priznanju svake od ukupno 130.000 žrtava ratova devedestih.

Koalicija preporučuje da Hrvatska i Srbija potpišu bilateralni sporazum o procesuiranju ratnih zločina na osnovu prebivališta okrivljenih, kojim bi bio prevladan srpski zakon o univerzalnoj nadležnosti, kao i hrvatski zakon o ništetnosti pravnih akata Republike Srbije. Na Predsedništvo BiH apeluje da odustane od principa teritorijalne nadležnosti i prihvati standard da svaka država sudi svojim državljanima.

Koalicija poziva lidere svih postjugoslovenskih zemalja da potpišu deklaraciju o osnivanju REKOM-a na samitu Berlinskog procesa 2018. godine, i time daju političku reč da će institucije njihovih zemalja pokrenuti proceduru za osnivanje zajedničke Regionalne komisije za utvrđivanje i kazivanje činjenica o ratnim zločinima i drugim teškim povredama ljudskih prava počinjenim na teritoriji nekadašnje SFRJ od 1. januara 1991. do 31. decembra 2001. godine. Posebano apeluje na lidere Hrvatske, Slovenije i srpskog i hrvatskog člana Predsedništva BiH da se pridruže ostalim liderima post-jugoslovenskih zemalja, koji su već izrazili svoju spremnost, imenovanjem izaslanika za pisanje nacrta deklaracije o osnivanju REKOM.

Među preporukama upućenim EU, Koalicija izdvaja da bi u okviru razrade akcionog plana Strategije za verodostojnu perspektivu proširenja EU na Zapadni Balkan, osnivanje REKOM-a trebalo da bude postavljeno kao indikator napretka u procesu pomirenja.

Koalicija za REKOM je mreža civilnog društva za pomirenje, koju čini više od 2000 organizacija i istaknutih intelektualaca s područja nekadašnje Jugoslavije, okupljenih oko ideje o osnivanju regionalnog mehanizma tranzicione pravde, u formi REKOM-a. Peticiju za osnivanje REKOM-a potpisalo je više od 580.000 građana iz BiH, Hrvatske, Srbije, Crne Gore, Slovenije, Kosova i Makedonije.

(Objavljeno na europeanwesternbalkans, 27.4.2018.)

This website was created and maintained with the financial support of the European Union. Its contents are the sole responsibility of the RECOM Reconciliation Network and do not necessarily reflect the views of the European Union.